Page 10 - วารสารการเกษตรราชภัฏ ปีที่ 22 ฉบับที่ 1 มกราคม - มิถุนายน 2566

6 6

10,000 ppm ลดลงไปครึ่งหนึ่งต่อเนื่องไป ประมาณ 12 จัดระดับความต้านทานตามค่าสัดส่วนความต้านทาน ดังนี้
ความเข้มข้น (ความเข้มข้นสุดท้าย 2.441 ppm) โดยใช้ RR = 0-5 หมายถึง ยังไม่ปรับตัวต้านทาน
acetone เป็นตัวท้าละลาย (non resistance)
3.2 น้าเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาลที่เลี้ยงขยาย RR = > 5-10 หมายถึง ต้านทานต่้า (slight resistance)
ปริมาณจากโรงเรือน มาเลี้ยงในห้องควบคุมอุณหภูมิ 26 RR = > 10-40 หมายถึง ต้านทานปานกลาง
+ 2 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 5 วัน ก่อนท้าการทดสอบ (moderate resistance)
สาร RR = > 40-100 หมายถึง ต้านทานปานกลางค่อนข้างสูง
(highly moderate resistance)
4. การทดสอบระดับความต้านทานโดยวิธี Topical RR = > 100 หมายถึง ต้านทานสูง (high resistance)
bioassay
4.1 การทดสอบเบื้องต้น (preliminary test) ผลการทดลองและวิจารณ์
เพื่อหาความเข้มข้นที่เหมาะสม
4.1.1 น้าตัวเต็มวัยเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาล ระดับความเป็นพิษของสารป้องกันก้าจัดแมลง 3
เพศเมีย อายุ 2-3 วัน ที่เลี้ยงขยายปริมาณไว้ มาท้าให้ ชนิด ต่อประชากรเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาลของจังหวัดเชียงราย
สลบด้วยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ จ้านวน 10 ตัวต่อซ้้า เชียงใหม่ และล้าปาง ที่เก็บในช่วงฤดูนาปี พ.ศ. 2565 พบว่า
จากนั้นหยดสารละลายที่เตรียมไว้ในข้อ 3.1 เลือกความ สาร imidacloprid มีค่าระดับความเป็นพิษต่อประชากร
เข้มข้น จาก 12 ความเข้มข้น ประกอบด้วย ความ เพลี้ยกระโดดสีน้้าตาลสูงที่สุด รองลงมาเป็นสาร ethiprole
เข้มข้นสูง กลาง และต่้า น้ามาทดสอบจ้านวน 3 ความ และ dinotefuran มีค่าระดับความเป็นพิษต่้าที่สุด โดยค่า
เข้มข้นต่อสาร แต่ละความเข้มข้นท้า 6 ซ้้า โดยใช้เครื่อง ความเป็นพิษของสาร imidacloprid ต่อประชากรเพลี้ย
หยดสาร Hamilton Dispenser หยดสารละลาย กระโดดสีน้้าตาลจังหวัดเชียงราย มีค่าความเป็นพิษสูงที่สุด
ปริมาณ 0.24 ไมโครลิตรต่อตัว เท่ากับ 9.626 ไมโครกรัมต่อกรัม และประชากรเพลี้ยกระโดด
4.1.2 น้าเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาลที่ได้รับ สีน้้าตาลจังหวัดล้าปาง มีค่าความเป็นพิษต่้าที่สุด เท่ากับ
สารมาปล่อยลงบนต้นกล้าข้าวพันธุ์อ่อนแอ กข7 ซึ่ง 4.092 ไมโครกรัมต่อกรัม เมื่อจัดกลุ่มความต้านทานต่อสาร
เตรียมไว้ในกระบอกพลาสติกใสส้าหรับเป็นอาหารให้ พบว่าประชากรเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาลจังหวัดเชียงราย
แมลง โดยปล่อยแมลงจ้านวน 10 ตัวต่อกระบอก (ซ้้า) เชียงใหม่ และล้าปางยังไม่มีการปรับตัวต้านทาน ในขณะที่
จากนั้นน้าไปเก็บไว้ในห้องควบคุมอุณหภูมิ สาร dinotefuran มีค่าความเป็นพิษต่อประชากรเพลี้ย
4.1.3 ตรวจนับจ้านวนแมลงที่ตายหลัง กระโดดสีน้้าตาลจังหวัดเชียงรายสูงที่สุด เท่ากับ 0.659
ได้รับสารนาน 24 และ 48 ชั่วโมง ข้อมูลที่ได้น้ามา ไมโครกรัมต่อกรัม และประชากรเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาล
วิเคราะห์ Probit เพื่อหาค่าความเป็นพิษ LD50 (Median จังหวัดล้าปาง มีค่าความเป็นพิษต่้าที่สุด เท่ากับ 0.406
lethal dose) ด้วยโปรแกรม Polo Plus 2.0 ไมโครกรัมต่อกรัม เมื่อจัดกลุ่มความต้านทานต่อสาร พบว่า
4.2 การทดสอบหาระดับความเป็นพิษ (final ประชากรเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาลจังหวัดเชียงราย เชียงใหม่
test) ท้าการทดสอบเช่นเดียวกับการทดสอบเบื้องต้น และล้าปางยังไม่มีการปรับตัวต้านทาน และสาร ethiprole
หลังจากได้ความเข้มข้นที่เหมาะสม โดยทดสอบสารละ มีค่าความเป็นพิษต่อประชากรเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาลจังหวัด
5 ความเข้มข้น แต่ละความเข้มข้นท้า 6 ซ้้า ข้อมูลที่ได้ เชียงรายสูงที่สุด เท่ากับ 6.748 ไมโครกรัมต่อกรัม และ
น้ามาวิเคราะห์ Probit พื่อหาค่าความเป็นพิษ LD50 ประชากรเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาลจังหวัดเชียงใหม่มีค่าความ
เป็นพิษต่้าที่สุด เท่ากับ 1.089 ไมโครกรัมต่อกรัม เมื่อจัด
5. การจัดกลุ่มความต้านทานตามข้อตกลงร่วมกันของ กลุ่มความต้านทานต่อสาร พบว่าประชากรเพลี้ยกระโดดสี
ของประเทศสมาชิกในโครงการวิจัย ADB-IRRI Rice น้้าตาลจังหวัดเชียงรายและล้าปางมีความต้านทานต่้า และ
Planthopper เพื่อให้ง่ายต่อการเปรียบเทียบกันในแต่ ประชากรเพลี้ยกระโดดสีน้้าตาลจังหวัดเชียงใหม่ยังไม่มีการ
ละประเทศดังนี้ ปรับตัวต้านทาน (ตารางที่ 1)
สัดส่วนความต้านทาน (Resistance Ratio, RR)
= (ค่า LD50 สูง)/(ค่า LD50 ต่้าที่สุด)

วารสารการเกษตรราชภัฏ ปีที่ 22 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2566
วารสารการเกษตรราชภัฏ ปีที่ 22 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2566