Page 7 - ถึงอาวุโส... สมองก็โอเคได้
P. 7
เป็นที่ทราบกันดีว่าความสามารถของสมองในวัยเด็ก วัยรุ่นรวมถึงวัยทำงาน
ได้แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพของการจำ การคิดที่รวดเร็วไม่ติดขัด แต่เมื่อเข้าสู่วัย
สูงอายุความสามารถเหล่านั้นกลับลดน้อยถอยลงสวนทางกับอายุที่เพิ่มมากขึ้น จึงพบว่า
แม้ผู้สูงอายุจะสามารถจดจำเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้น เรียนรู้สิ่งใหม่ เทคโนโลยีใหม่ หรือ
แม้กระทั่งให้เหตุผลในเรื่องราวต่าง ๆ แต่ใช้เวลานานกว่าตอนที่ยังอยู่ในวัยหนุ่มสาว
ส่งผลให้ผู้สูงอายุวิตกกังวล สูญเสียความมั่นใจในการจำ ไม่อยากเรียนรู้สิ่งใหม่และเลี่ยง
การตัดสินใจ
การจำ การคิด การตัดสินใจ การแก้ปัญหา และความใส่ใจ (attention) เป็น
ความสามารถของสมองที่รวมกันแล้ว เรียกว่า ความสามารถทางการรู้คิด (cognitive
function) โดยมีการเสื่อมถอยลงไปตามวัย เราจึงได้ยินผู้สูงอายุพูดเปรยถึงการลืม จำ
ไม่ได้ ถามเรื่องเดิมที่เคยบอกแล้ว หรือขอความช่วยเหลือจากลูกหลานในการใช้อุปกรณ์
ที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยี เพราะความไม่คุ้นเคยและจดจำได้เล็กน้อยในการใช้งาน
อุปกรณ์เหล่านี้ เช่น การใช้โทรศัพท์สมาร์ทโฟนรุ่นใหม่ที่ลูกซื้อให้ เพื่ออำนวยความ
สะดวกและติดต่อกันได้ง่ายขึ้น กลับสร้างความยุ่งยากให้พ่อแม่ในวัยสูงอายุอยู่พอสมควร
แต่มิได้หมายความว่าผู้สูงอายุจะจดจำหรือเรียนรู้เรื่องราวใหม่ ๆ ไม่ได้เลย ขอเพียงเวลา
ที่มากขึ้นและโอกาสให้ได้ใช้ความรู้ใหม่ มีการทบทวนบ่อย ๆ เพื่อเน้นย้ำข้อมูลใหม่นี้ให้
ถูกบันทึกเป็นความจำให้ผู้อาวุโสของเรา
อย่างไรก็ตาม แม้ความสามารถทางการรู้คิดจะถดถอยลง แต่ผู้สูงอายุยังคงถนอม
ดูแลความสามารถของสมองให้ถดถอยช้าลงได้ หากสมองได้รับการฝึกกระตุ้นอย่าง
เหมาะสม เช่นเดียวกับที่เราดูแลร่างกายของเราให้แข็งแรงผ่านการออกกำลังกาย ดังที่
เห็นได้จากเหล่านักกีฬามีความแข็งแรงของกล้ามเนื้อจากการใช้งานอยู่บ่อย ๆ เนื่องจาก
นักกีฬาที่ขาดการฝึกซ้อมพละกำลังของกล้ามเนื้อจะลดลงไปอย่างรวดเร็ว เหนื่อยง่าย
คณะแพทยศาสตร-โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล 7
