Page 21 - รายงานวิจัยร้านยาหมอหวาน
P. 21
12
การแพทย์ไทยสมัยอยุธยา
สมัยอยุธยาเป็นช่วงเวลาที่การแพทย์ไทยเริ่มก่อร่างอย่างมีระเบียบแบบแผน โดยหลักฐานปรากฏขึ้นในปี
พ.ศ. 1998 ช่วงรัชสมัยพระบรมไตรโลกนาถ มีการสถาปนาระบบการแพทย์แผนไทยขึ้นอย่างชัดเจน คือทำเนียบ
ศักดินา ข้าราชการฝ่ายทหารและพลเรือน ในกฎหมายตราสามดวงที่ตราขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1998 มีการแบ่งระบบ
18
บริหารงานดังต่อไปนี้
1. กรมแพทยา
โดยมีเจ้ากรมแพทยาหน้า ตำแหน่งพระศรีมโหสถราชแพทยาธิบดีศรีองครักษเป็นหัวหน้า แบ่ง
ออกเป็น 2 ฝ่าย คือ เจ้ากรมแพทยาฝ่ายทหาร และเจ้ากรมแพทยาฝ่ายพลเรือน มีหน้าที่ดูแลรับผิดชอบการแพทย์
ในด้านการแพทยาทหารและพลเรือน และมีหัวหน้ารับผิดชอบในแต่ละฝ่ายคือ ฝ่ายปลัดทูลฉลองและปลัดนั่งศาล
ปลัดทูลฉลอง ฝ่ายทหารตำแหน่งขุนราชแพทยา ดูแลส่วนกลาง
ปลัดนั่งศาล ฝ่ายทหารตำแหน่งขุนพรหมเทวี ดูแลส่วนท้องถิ่น
ปลัดทูลฉลอง ฝ่ายพลเรือน ตำแหน่งขุนรัตนแพทย์ ดูแลส่วนกลาง
ปลัดนั่งศาล ฝ่ายพลเรือน ตำแหน่งขุนศรีเกวี ดูแลส่วนท้องถิ่น
นอกจากนี้ยังมีตำแหน่งพัน ซึ่งเป็นผู้ช่วยหมอหรือพยาบาลอีกส่วนหนึ่งอีกด้วย
2. กรมหมอ แบ่งเป็น 2 ฝ่าย
ฝ่ายขวา มีเจ้ากรมหมอยา ตำแหน่งออกพระทิพจักร
ฝ่ายซ้าย มีเจ้ากรมหมอยา ตำแหน่งออกพระสิทธิสาร
ในกรมหมอ ทั้งฝ่ายขวาฝ่ายซ้ายมีปลัดพัน หัวหมื่น และพนักงานอีกส่วนหนึ่งเป็นผู้จัดยา เตรียม
ยา ต้มยา และแสวงหาเครื่องยา เพื่อเตรียมใช้งาน
3. กรมหมอกุมาร
รับผิดชอบเฉพาะโรคเด็ก เป็นหน่วยงานที่ทำหน้าที่ดูแลรักษาผู้ป่วยในช่วงวัยเยาว์เท่านั้น
18 ประทีป ชุมพล, ประวัติศาสตร์การแพทย์แผนไทย, 60 - 62.
