Page 22 - รายงานวิจัยร้านยาหมอหวาน
P. 22
13
4. กรมหมอนวด
เป็นกรมใหญ่ เจ้ากรมและปลัดกรมมีศักดินามากกว่ากรมอื่น ๆ และใช้แพทย์มากกว่ากรมอื่น
เนื่องด้วยการนวดเป็นการรักษาขั้นพื้นฐาน
5. กรมหมอยาตา
รับผิดชอบเกี่ยวกับโรคตา
6. กรมหมอวรรณโรค
รับผิดชอบเกี่ยวกับการรักษาบาดแผลชนิดต่าง ๆ
7. โรงพระโอสถ
มีตำแหน่งออกญาแพทยาพงษาวิสุทธาธิบดีอะไภยพิรียบรากรมพาหุ จางวางแพทยา เป็นผู้กำกับ
ดูแลกระทรวงสาธารณสุข จากตำแหน่งผู้ดูแลโรงพระโอสถ สะท้อนให้เห็นว่าเป็นตำแหน่งนายแพทย์แผนไทยที่
สูงสุด เนื่องจากตำแหน่งศักดินา โดยโรงพระโอสถทำหน้าที่เป็นหน่วยงานเก็บรักษายาและสมุนไพร และจัดจำแนก
ประเภทหมู่ยาต่าง ๆ ไว้ รวมถึงการผลิตตำรายาหลวงอีกด้วย รวมไปถึงมีหน้าที่รับผิดชอบประสานกรมอื่น ๆ ที่
เกี่ยวกับการแพทย์แผนไทย ทั้งประสานงานกับหมอหลวง หมอพระและหมอพื้นบ้านในราชอาณาจักร เพื่อคอย
กำกับดูแลรักษาผู้ป่วย
นอกจากการจัดระบบแบบแผนแพทย์ไทยแล้ว ยังปรากฏสถานที่จำหน่ายยาอีกด้วย จากหนังสือเรื่อง
ตำนานกรุงเก่า โดยหลวงโบราณบุรานุรักษ์ (พร เดชะคุปต์) ได้บรรยายถึงย่านถนนป่ายาดังต่อไปนี้
“...ย่านป่ายาขายสรรพเครื่องเทศ เครื่องไทยและเป็นสรรพคุณยาทุกสิ่ง...”
ซึ่งแสดงถึงแหล่งจำหน่ายยาหรือสมุนไพรโดยเฉพาะในสมัยอยุธยา และตรงกับข้อความในหนังสือ
คำให้การของขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม ที่กล่าวว่า
“...ถนนย่านป่ายามีร้านขายเครื่องเทศ เครื่องไทย ครบทุกสิ่ง ชื่อตลาดป่ายา...”
และมีการกล่าวถึงโรงพระโอสถ ซึ่งเป็นสถานที่ผลิตยาสมุนไพรและที่จัดเก็บยาสมุนไพรสำเร็จรูป มี
ใจความว่า
“...นอกประตูไพชยนต์มีโรงพระโอสถ...” และมี “...โรงพระโอสถตั้งอยู่หน้าสวนองุ่น...”
