Page 30 - รายงานวิจัยร้านยาหมอหวาน
P. 30
21
มุมทางด้านทิศตะวันออกมุมมองทิศใต้ 8 แผ่น มุมทางด้านทิศเหนือมี 5 แผ่น และมุมด้านทิศเหนือมุมตะวันตกมี
28
4 แผ่น รวมทั้งหมด 45 แผ่น
ทั้งนี้พระราชโอรสของพระเจ้าตากสินมหาราช เข้ารับราชการในกรมหมอ 4 พระองค์ ซึ่งปรากฏใน
ทำเนียบแพทย์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย และพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้แก่
เจ้าฟ้าชายทัศนพงศ์ พระราชโอรสพระองค์แรกของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช กับกรมบริจาภักดี
ศรีสุดารักษ์ (เจ้าฟ้าฉิม) หลังสิ้นพระราชบิดาจึงถูกถอดยศเป็น พระพงศ์อมรินทร์ หรือเรียกกันว่า พระพงศ์นรินทร์
รับราชการในกรมหมอ
พระองค์เจ้าหนูแดง พระราชโอรสของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ไม่ทราบนามพระมารดา ในรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ดำรงตำแหน่งเป็น พระยาบำเรอราชแพทย์ ในคราวบูรณะวัดพระเชตุพนฯ
โดยมีหน้าที่เป็นแพทย์ใหญ่คุมจารึกเรื่องตำรับยาแพทย์แผนไทย และมีหลักฐานปรากฏในตำราเรื่องแพทย์หมอ
พระราชนิพนธ์พระองค์เจ้าศรีเสาวภางค์ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กล่าวว่า “...มีคำ
เล่ากันว่าพระบำเรอราช (หนูแดง) ระบุไว้ทายว่าเป็นบุตรขุนหลวงตาก เป็นผู้รู้คัมภีร์แพทย์ ได้เรียบเรียงตกแต่งไว้
มาก...”
พระองค์เจ้าชายละมั่ง พระราชโอรสของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ไม่ทราบนามพระมารดา เข้ารับ
ราชการเป็นหมอหลวงเป็น พระยาสมบัติธิบาล เป็นผู้ที่ร่วมแต่งโคลงท่าฤาษีดัดตนที่วัดพระเชตุพนฯ ในรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระอินทรภัย พระราชโอรสของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช กับกรมบริจาภักดีศรีสุดารักษ์ (ฉิม) เป็น
29
พระอนุชาของพระพงศ์นรินทร์ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รับตำแหน่งเป็นหมอหลวง
ในส่วนของแพทย์ มีการจัดแบ่งประเภทอย่างเป็นทางการไว้ดังต่อไปนี้
หมอหลวง คือ หมอที่เชี่ยวชาญเป็นพิเศษรับราชการสังกัดในกรมราชแพทย์ จึงเป็นข้าราชการที่มีศักดินา
ได้รับพระราชทานเบี้ยหวัดเงินปี ทำหน้าที่รักษาพระมหากษัตริย์ บุคคลต่าง ๆ ในราชสำนักและรักษาตามพระบรม
ราชโองการของกษัตริย์ แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ หมอว่าความและหมอรักษาโรค การเข้ารับราชการของหมอหลวง
ต้องได้รับการศึกษาฝึกฝนตั้งแต่วัยเยาว์ เพื่อคุ้นเคยกับการรักษาพยาบาล แล้วจึงได้เลื่อนขั้นเป็นผู้ช่วยแพทย์
28 ประทีป ชุมพล, ประวัติศาสตร์การแพทย์แผนไทย, (กรุงเทพฯ: มติชน, 2545), 121.
29 เรื่องเดียวกัน, 105 - 106.
