Page 38 - รายงานวิจัยร้านยาหมอหวาน
P. 38
29
หลักสูตรแพทย์แผนไทยในโรงเรียนราชแพทยาลัยในที่สุด ทั้งนี้พระองค์ทรงนิพนธ์ถึงยาไทยในหลักสูตรการสอน
เมื่อ พ.ศ. 2493 ไว้ส่วนหนึ่ง ดังต่อไปนี้
“...นอกจากวิชาแพทย์แผนปัจจุบันแล้ว ยังมีวิชาแพทย์แผนโบราณ คือสอนแบบไทยและรู้จักใช้ยาไทย
ด้วย เหตุที่ทำดังนี้ได้ ทราบว่าตามหัวเมืองหายาฝรั่งได้ยาก ถ้าแพทย์ใหม่ ๆ ที่ออกไปรับราชการเป็นแพทย์ที่รู้จักใช้
แต่ยาฝรั่ง เมื่อเบิกยาไม่ได้ ทั้งหาซื้อตามท้องถิ่นไม่ได้ ก็จะรู้สึกอับจนไม่รู้จะรักษาโรคอย่างไร จึงให้ได้เรียนรู้จักใช้
45
ยาไทยด้วย ยาสมุนไพรของไทยพอจะหาได้ง่ายแม้หาซื้อไม่ได้ก็พอจะเข้าไปค้นหาเอาเองในป่าดงได้บ้าง...”
ทั้งนี้พระองค์ทรงอธิบายถึงสาเหตุที่ต้องยกเลิกหลักสูตรแพทย์แผนไทย แต่ก็ทรงชื่นชมคุณค่าของยาแผน
ไทย ดังนี้
“...การสอนวิชาแพทย์แผนโบราณ คือสอนให้รู้จักใช้ยาไทยด้วยนั้น เหตุผลที่ได้อ้างไว้นั้น ฟังดูก็แยบคาย
แต่ตามความจริงไม่ได้ประโยชน์อย่างใดเลย การสอนวิชาแพทย์ตามแบบไทยนั้นไม่เข้ากันกับแบบฝรั่ง ทำให้
นักเรียนมึนงงและเสียเวลาไปเปล่า ๆ ส่วนยานั้น ยาฝรั่งเขาได้ทำขึ้นอย่างประณีตตามตำราหลวงของประเทศต่าง
ๆ มีคุณภาพสม่ำเสมอ บอกไว้แน่ชัด สอนให้ใช้ได้ง่ายกว่ายาไทย ส่วนยาไทยนั้นเป็นยาส่วนตัวของแพทย์ผู้ใช้ยา
นั้นเอง โดยมากมีการปิดบังหวงตำรา แข่งขันกัน เครื่องยาที่เป็นสมุนไพรก็มีต่าง ๆ กัน ถ้าไม่เป็นผู้เชี่ยวชาญในทาง
นั้นก็ไม่รู้จะไปหามาจากไหน และแท้ไม่แท้ ดีหรือไม่ดี ก็เหลือที่คนไม่ชำนาญจะรู้ได้ ร้านขายยาไทยมีน้อยลงทุกที
จนเกือบไม่มีเลย ที่ใช้กันอยู่ก็เป็นยาส่วนตัว ที่เรียกกันว่ายากลางบ้าน ซึ่งมีไม่กี่ขนาน เพราะฉะนั้น การที่จะให้
แพทย์ที่ได้เรียนไปจากโรงเรียนแพทย์ออกไปหาสมุนไพรเอาเองนั้น ข้าพเจ้าเห็นว่าทำไม่ได้ ด้วยเหตุนี้ข้าพเจ้าจึง
เห็นว่าการสอนวิชาแพทย์แผนโบราณในโรงเรียนแพทย์นี้เป็นการเสียเวลา ป่วยการเปล่า เอาเวลามาเพิ่มใช้ในการ
เรียนวิชาแพทย์แผนปัจจุบันดีกว่า ทั้งนักเรียนก็ไม่ต้องกังวลในเรื่องยาไทยจึงได้เลิกการสอนวิชาแพทย์อย่างไทย
เสียทีเดียว ยาไทยมีคุณภาพดีเพียงไร และได้ประโยชน์อย่างน่าพิศวงอย่างไรข้าพเจ้าทราบดี แต่เห็นว่าเอาไปไว้ให้
แพทย์ที่สนใจในทางนี้ไปเรียนเพิ่มเติมเอาเองต่อไปข้างหน้าดีกว่า”
46
การสาธารณสุขและการแพทย์ทั้งแบบแผนไทยและตะวันตกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว สามารถสรุปช่วงเวลาได้ดังนี้
45 พระกรณียกิจของพลเอกสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาชัยนาทนเรนทรที่เกี่ยวกับการแพทย์และการ
สาธารณสุข, (ข้าราชการกระทรวงการสาธารณสุขพิมพ์ถวายเป็นที่ระลึกในการพระราชทานเพลิงพระศพ 24 ม.ค. 2495: 2557),
74.
46 เรื่องเดียวกัน, 76.
