Page 16 - วิศวกรรมสาร ปีที่ 76 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม - กันยายน 2566

ปฏิรูปการจัดการน�้าทั้งระบบ

ในคืนแรกเหตุการณ์ค่อนข้างเร่งรีบเพราะผู้อพยพเดินทางเข้ามาใน เก็บน�้าเขื่อนอุบลรัตน์อีกด้วย จึงเสนอแนะให้รีบด�าเนินการปฏิรูป
มหาวิทยาลัยอย่างรวดเร็ว ผู้เขียนจึงประกาศขอความอนุเคราะห์ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้เป็นหน่วยงานที่ปฏิบัติงานเฉพาะทางโดย
จากอาจารย์คณะแพทย์ศาสตร์มาช่วยดูแลผู้อพยพชั่วโมงละ 1 ท่าน เร่งด่วนต่อไป พร้อมทั้งอบรมเจ้าหน้าที่ให้เข้าใจถึงงานที่รับผิดชอบ
เพราะโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยยังก่อสร้างไม่แล้วเสร็จ และ อย่างถูกต้องอีกด้วย
โรงพยาบาลชั่วคราวอยู่ห่างจากที่พักของผู้อพยพประมาณ 4 กม. อนึ่งในต้นเดือนตุลาคม 2563 และเดือนกันยายนและเดือน

ปรากฏว่ามีอาจารย์จากคณะแพทย์ศาสตร์สามี-ภรรยาคู่หนึ่ง ตุลาคม 2564 ได้เกิดน�้าท่วมพื้นที่ท้ายอ่างเก็บน�้าขนาดใหญ่บางแห่ง
(ซึ่งอาวุโสกว่าผู้เขียน 5-6 ปี) มาสมัครอยู่เวรในเวลาตีสามและ จึงเสนอแนะให้ด�าเนินการศึกษาเพื่อจัดการน�้าในอ่างเก็บน�้าเพื่อ
ตีสี่ ท�าให้ผู้เขียนรู้สึกประทับใจอาจารย์ทั้ง 2 ท่านเป็นอย่างมาก ป้องกันน�้าท่วมพื้นที่ด้านท้ายอ่างและเพื่อเพิ่มพื้นที่เพาะปลูก
ปรากฏว่าการบริการและอ�านวยความสะดวกในการเข้าพักใน ที่รับน�้าจากอ่างเก็บน�้าทั้งฤดูฝนและฤดูแล้ง ดังกรณีศึกษาของ
มหาวิทยาลัยขอนแก่นเป็นที่ชื่นชอบของบุคคลที่เข้ามาพักอาศัย อ่างเก็บน�้าเขื่อนอุบลรัตน์
ท�าให้มีผู้อพยพขอเข้ามาพักอาศัยเพิ่ม แต่มหาวิทยาลัยไม่มีที่รองรับ ส�าหรับกรุงเทพฯ ซึ่งอยู่ท้ายน�้าสุดในลุ่มน�้าเจ้าพระยา

ผู้อพยพเพิ่ม ถ้าปล่อยให้ด�าเนินการดังที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน (พ.ย.2564) เรื่อย ๆ ไป
เมื่อประมาณกลางเดือนมิถุนายน 2563 ทีวีช่องหนึ่งได้เสนอ โอกาสที่กรุงเทพฯ จะขาดน�้าดิบในการผลิตน�้าประปามีสูงมาก ๆ
ข่าวมีใจความว่าผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่นได้แจ้งว่าปริมาณ ถ้าเกิดความแห้งแล้งเช่นปี พ.ศ.2536 ขึ้นมาอีกในอนาคตอันใกล้นี้
น�้าที่มีอยู่ในอ่างเก็บน�้าเขื่อนอุบลรัตน์ ในปัจจุบันมีน้อยมากและ และการเกิดน�้าท่วมก็จะรุนแรงมากขึ้น เพราะหน่วยราชการที่
ปริมาณน�้ามีค่าน้อยมากที่สุดในรอบ 52 ปี ท�าให้ผู้เขียนรู้สึกกังวล เกี่ยวข้องยังใช้วิธีการวางแผนและจัดการแหล่งน�้าอย่างเป็นจุด

ว่ามหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งมีโรงพยาบาลมากกว่า 600 เตียง โดยไม่ได้จัดการแหล่งน�้าอย่างเป็นระบบลุ่มน�้าตามที่บริษัทเอเคอร์
เทศบาลนครขอนแก่น เทศบาลเมืองและเทศบาลต�าบลที่อยู่ใกล้ จากประเทศคานาดาได้ด�าเนินการไว้ ถ้าสามารถด�าเนินการจัดสรร
เคียงอีก 2-3 แห่ง อาจขาดน�้าดิบในการผลิตน�้าประปาได้ ที่เกิดเหตุ น�้าล่วงหน้ารายสัปดาห์อย่างเป็นระบบในลุ่มน�้าเจ้าพระยาได้ จะ
เช่นนี้ขึ้นเพราะผู้ที่รับผิดชอบเกี่ยวกับการจัดการน�้าในอ่างเก็บน�้า ท�าให้สามารถเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการน�้าทั้งกรณีที่เกิดน�้าท่วม
เขื่อนอุบลรัตน์ ไม่มีพื้นฐานทางด้านวิชาการเกี่ยวกับการจัดการ และกรณีที่เกิดภัยแล้งได้อีก ถ้าสามารถด�าเนินการได้การขุดคลอง
น�้าในอ่างเก็บน�้าขนาดใหญ่ ทั้งนี้เพราะการใช้งานเขื่อนอุบลรัตน์ ระบายน�้าเพื่อป้องกันน�้าท่วมในเขต จ.พระนครศรีอยุธยา อาจ
ได้มีการศึกษาไว้ในปี พ.ศ. 2544 ซึ่งมีรายละเอียดอยู่ในต�ารา ไม่จ�าเป็นเพราะไม่ได้ศึกษาเพื่อพัฒนาอย่างเป็นระบบลุ่มน�้า ทั้งนี้

ชลศาสตร์ประยุกต์ของผู้เขียนหน้า 557 นอกจากนี้ยังท�าให้ลด เพราะมีอ่างเก็บน�้าขนาดใหญ่อยู่ทางด้านเหนือน�้าหลายอ่าง
พื้นที่เพาะปลูกของโครงการชลประทานน�้าพองซึ่งรับน�้าจากอ่าง

ประวัติผู้เขียนบทความ

ศาสตราจารย์เกียรติคุณฉลอง เกิดพิทักษ์
ประวัติการศึกษา
 พ.ศ. 2504 ช่างชลประทานบัณฑิต (หลักสูตร 5 ปี) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

 พ.ศ. 2511 M.Sc. in C.E. (water Resources Engineering), University of
Manitoba, Canada
 พ.ศ. 2552 วศ.ด. (วิศวกรรมทรัพยากรน�้า) กิติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ประวัติการท�างาน
 อดีตคณบดีคณะวิศวกรรมศาสตร์ รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น
 ศาสตราจารย์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 พ.ศ. 2540 เกษียณอายุราชการ และได้รับแต่งตั้งเป็นศาสตราจารย์เกียรติคุณ

16 วิศวกรรมสาร
ปีที่ 76 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม - กันยายน 2566