Page 20 - ทวารวดี ประตูสู่การค้าบนเส้นทางสายไหมทางทะเล
P. 20
อย่างไรก็ดี แนวคิดหรือข้อสันนิษฐานเกี่ยวกับแนวชายฝั่ง
ทะเลโบราณในช่วงสมัยทวารวดีนี้ก็ยังไม่เป็ นที่ยุติ และควรมี
การศึกษาตรวจสอบกันต่อไปในอนาคต
ส าหรับแผนผังของเมืองสมัยทวารวดีนั้นมีคูน ้าคันดินล้อมรอบ
1–2 ชั้น แต่ไม่มีรูปแบบผังเมืองตายตัว มีทั้งรูปไข่ เกือบกลม สี่เหลี่ยมผืนผ้า
มุมมน คือจะมีผังเมืองรูปร่างไม่สม ่าเสมอ แต่เมืองทวารวดีจะวางผังโดย
พิจารณาตามสภาพภูมิประเทศและล าน ้าเป็นส าคัญ เมืองที่มีขนาดใหญ่ที่สุด
คือ เมืองนครปฐมโบราณ มีความกว้าง 2 กิโลเมตร ยาว 3.6 กิโลเมตร
(มีพื้นที่ภายในคูเมืองมากถึง 3,809 ไร่) (ภาพที่ 3) แต่โดยทั่วไปเมือง
ทวารวดีมักมีขนาดไม่ใหญ่นักราว 600–800 เมตร โดยจะพบชุมชนหรือ
เมืองโบราณสมัยทวารวดีหนาแน่นในที่ราบลุ่มภาคกลาง (ภาพที่ 4)
ภาพที่ 3 ภาพถ่ายทางอากาศบริเวณเมืองนครปฐมโบราณ
เมืองโบราณสมัยทวารวดีที่มีขนาดใหญ่ที่สุด
9
