Page 9 - วิชาการพยาบาลสาธารณภัยเล่มที่ 3 : สถาบันการพยาบาลศรีสวรินทิรา สภากาชาดไทย

ขณะนี้ประเทศไทยเขาสูการเปนสังคมผูสูงอายุ ในปพ.ศ. 2556 มีผูสูงอายุ 9.4 ลานคน คิดเปนรอยละ
14.5 ของประชากร เพิ่มปละประมาณ 5 แสนคน คาดวาจะเพิ่มขึ้นเปน 2 เทาตัวและทำใหประเทศไทยเปน

สังคมผูสูงอายุโดยสมบูรณ ในปพ.ศ. 2568 เมื่อเกิดเหตุสาธารณภัยผูสูงอายุเปนกลุมที่ควรใหความสำคัญใน
อันดับตนๆ แตการชวยเหลือมีวิธีปฏิบัติแตกตางจากกลุมวัยอื่น เนื่องจากผูสูงอายุมักมีโรคประจำตัว รางกายมี

การเสื่อมสภาพ ชวยเหลือตัวเองไดนอย เสี่ยงตอการบาดเจ็บ พิการ อาจเสียชีวิตไดงายกวาวัยอื่น ผลการศึกษา
ผลกระทบทางสุขภาพและการปรับตัวของผูสูงอายุที่ประสบอุทกภัย เขตลาดกระบัง พบวา รอยละ 75 ของ
ผูสูงอายุมีโรคประจำตัว มีปญหาน้ำกัดเทามากขึ้นกวาเดิม รอยละ 20 และไมสะดวกในการเดินทางไปรับ
บริการทางสุขภาพ (สมจินดา ชมพูนุท และวรรณเพ็ญ อินทรแกว, 2556) ผลสำรวจปญหาของผูสูงอายุจาก

สาธารณภัย 3 เหตุการณในไทย ไดแก เหตุน้ำทวม ที่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ในป พ.ศ. 2554 พบวา ขณะ
น้ำทวมผูสูงอายุมีภาวะสุขภาพไมดี รอยละ 26 และเพิ่มขึ้นเปนรอยละ 49 หลังน้ำทวม สวนภาวะหมอกควันใน

ป พ.ศ. 2555 ที่จังหวัดเชียงราย พบผูสูงอายุมีสุขภาพแยลงรอยละ 56 พบมากที่สุดคือ ตาอักเสบรอยละ 86
และเหตุดินโคลนถลมที่ จังหวัดนครศรีธรรมราช ป พ.ศ. 2555 หลังเกิดปญหา ผูสูงอายุรอยละ 27 รูสึกสุขภาพ
ตัวเองแยลง (นันทศักดิ์ ธรรมานวัตร, 2556)

3.1 ปจจัยที่ทำใหผูสูงอายุเปนกลุมเปราะบางเมื่อเกิดสาธารณภัย
ผูสูงอายุเปนผูที่มีสมรรถภาพรางกายเสื่อมถอย จึงมีความเสี่ยงที่จะไดรับผลกระทบที่รุนแรงเมื่อ
เกิดสาธารณภัย ถึงแมวาผูสูงอายุเปนผูที่มีประสบการณและมีทักษะในการดำรงชีวิตซึ่งสามารถนำมาใชใน

การชวยเหลือตนเองใหพนความทุกขยากเมื่อเผชิญสาธารณภัยได แตดวยขอจำกัดที่เกิดจากสภาพการ
เปลี่ยนแปลงของรางกาย สภาพสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดลอมตางๆทำใหผูสูงอายุสวนใหญมีความเปราะบาง
ไมสามารถชวยตนเองไดหรือตองการความชวยเหลือเมื่อเกิดสาธารณภัย โดยปจจัยที่ทำใหผูสูงอายุเปน

ประชากรกลุมเสี่ยงที่สำคัญ ไดแก
- ความบกพรองดานรางกาย ภาวะทุพลภาพ

- ความบกพรองดานการคิดรูและความจำ
- ภาวะเจ็บปวยเรื้อรัง
- การขาดแหลงสนับสนุนทางสังคมและขาดผูดูแล

- ปญหาดานเศรษฐกิจ การเงิน
- ปญหาสภาพแวดลอมทางกายภาพที่ไมเอื้อตอการดำรงชีวิตของผูสูงอายุ
3.2 ผลกระทบทางสุขภาพของผูสูงอายุที่ประสบภัย

สาธารณภัยเมื่อเกิดขึ้นยอมสงผลกระทบตอบุคคลทุกเพศทุกวัยในระดับความรุนแรงมากนอย
ตางกัน ผลกระทบที่เกิดขึ้นมีไดทั้งดานเศรษฐกิจ เกิดการสูญเสียทรัพยสิน ที่พักอาศัย แหลงทำมาหากิน
คาใชจายเพื่อการยังชีพสูงขึ้น สงผลใหเกิดความยากลำบากในการดำรงชีวิตแกผูสูงอายุ ดานสังคม สาธารณภัย

ทำใหเกิดความเสียหายตอระบบสาธารณูปโภค การคมนาคมขนสง ตลอดจนอาจเกิดความขัดแยงในสังคม การ
ติดตอกับครอบครัวและเพื่อนบานยากลำบาก สงผลใหผูสูงอายุดูแลตนเองไดไมดีและเพิ่มปญหาการดูแล

ผูสูงอายุที่ตองการการพึ่งพา สำหรับผลกระทบทางสุขภาพของผูสูงอายุที่สำคัญ ไดแก
3.2.1 ผลกระทบดานรางกาย แตกตางกันตามประเภทของสาธารณภัยที่เกิดขึ้น เชนเมื่อเกิดน้ำ
ทวมจะพบปญหาการบาดเจ็บตั้งแตเล็กนอยจนกระทั่งสาหัสจากอุบัติเหตุ การจมน้ำตาย ไฟฟาดูด สัตวมีพิษ
และจระเขกัด สารเคมีปนเปอน ปญหาการเจ็บปวย ไดแก มีอาการของโรคผิวหนัง อาการไขและออกผื่น โรค

9