Page 50 - คู่มือแนวทางป้องกันยาเสพติดในครอบครัวด้วยทักษะสมอง EF (Executive Functions) : สำหรับผู้ปฏิบัติงาน
P. 50
ความท้าทายของกัารเล่�ยงด้ติ่อกัารส่งเสริมทักัษะสมอง EF
ทักษัะสำมอง EF เป็นกรัะบวนก�รัทำ�ง�นของสำมองรัะดับสำ้ง ที�ปรัะมวลปรัะสำบก�รัณ์ในอดีติ
และสำถ�นก�รัณ์ในปัจจุบันม�ปรัะเมิน วิเครั�ะห์ ติัดสำินใจว�งแผู้น เรัิ�มลงม่อทำ� ปรัะเมินสำำ�รัวจตินเอง
และแก�ไขปัญห� ติลอดจนควบคุมอ�รัมณ์ บรัิห�รัเวล� จัดคว�มสำำ�คัญ กำ�กับตินเอง และมุ่งมั�น
ทำ�จนบรัรัลุเป้�หม�ยที�ติั�งใจไว� (Goal - Directed Behaviors) (Thanasetkorn, 2012)
จ�กคำ�อธิบ�ยจะเห็นว่� ทักษัะสำมอง EF มีคำ�สำำ�คัญ (Keywords) อย้่ 4 คำ� ที�เป็นคว�มท��ท�ย
ของพั่อแม่และครั้ ในก�รัเลี�ยงด้เพั่�อจะสำ่งเสำรัิมพััฒน�ก�รัทักษัะสำมอง EF ให�แก่เด็กปฐมวัย ซึ�งได�แก่
สำมองรัะดับสำ้ง ปรัะสำบก�รัณ์ในอดีติ สำถ�นก�รัณ์ปัจจุบัน และเป้�หม�ยที�ติั�งใจไว�
1. 2. 3. 4.
ทักัษะ
สมอง EF สมอง ป้ระสบกัารณ์์ สถ้านกัารณ์์ เป้้าหมาย
ระดับส้ง ในอด่ติ ป้ัจจุบัน ในอนาคติ
สมองระดับส้ง
มีกรัะบวนก�รัทำ�ง�นของทักษัะสำมอง EF จ�กสำมองรัะดับสำ้งสำ้่รัะดับล่�ง (Top Down
Process) ในขณะที�กรัะบวนก�รัพััฒน�สำมองของเด็กปฐมวัยจะเรัิ�มพััฒน�จ�กสำมองรัะดับ
ล่�งสำ้่รัะดับสำ้ง (Bottom Up Process) ทักษัะสำมอง EF เป็นก�รัทำ�ง�นของสำมองสำ่วนหน��
ซึ�งเป็นสำมองรัะดับสำ้งที�สำุด ทำ�ง�นรั่วมกับสำมองสำ่วนอ่�น ๆ รัวมทั�งควบคุมรัะบบก�รัทำ�ง�น
ของสำมองรัะดับกล�ง ค่อสำมองลิมบิก และสำมองรัะดับติำ��ที�สำุด ค่อสำมองแกน เพั่�อรัับสำ่ง
ข�อม้ล ปรัะมวลผู้ล และติัดสำินใจแสำดงพัฤติิกรัรัมเพั่�อให�บรัรัลุเป้�หม�ย ดังนั�นก�รัทำ�ง�น
ของทักษัะสำมอง EF จึงเป็นกรัะบวนก�รัทำ�ง�นแบบ Top Down ค่อ ก�รัใช�สำมองรัะดับสำ้ง
สำ้่รัะดับล่�ง
แติ่ในท�งติรังกันข��ม พััฒน�ก�รัสำมองของเด็กปฐมวัยเป็นกรัะบวนก�รัเจรัิญเติิบโติ
และพััฒน�แบบ Bottom Up ค่อ สำมองรัะดับล่�งสำุดค่อสำมองแกน และสำมองรัะดับกล�ง
ค่อสำมองลิมบิก มีก�รัเจรัิญเติิบโติเติ็มที�เรั็วที�สำุดติ�มลำ�ดับ ในขณะที�สำมองรัะดับสำ้งค่อสำมอง
สำ่วนหน��มีก�รัเจรัิญเติิบโติเติ็มที�ช��ที�สำุด โดยจะเจรัิญเติิบโติอย่�งติ่อเน่�องติั�งแติ่แรักคลอด
ไปจนถึงวัยรัุ่น และเจรัิญเติิบโติจนเติ็มที�เม่�ออ�ยุปรัะม�ณ 25 ปี
คู่่�มืือ แนวทางป้้องกัันยาเสพติิดในคู่รอบคู่รัว 49
ด้้วยทัักษะสมอง EF (Executive Functions)
